Kwijtschelding van schulden in een schuldbemiddeling
26 maart 2018

Een collectieve schuldenregeling tracht de financiële toestand van de schuldenaar te herstellen teneinde hem in staat te stellen zijn schulden af te lossen en een menswaardig leven te leiden. Dit gebeurt aan de hand van een minnelijke, dan wel een gerechtelijke aanzuiveringsregeling in geval er geen akkoord bereikt wordt.[1]

In een minnelijke procedure zijn partijen vrij een akkoord te bereiken over de verschuldigde sommen. Zij kunnen hierbij overeenkomen bepaalde schulden gedeeltelijk of volledig te laten vallen, ongeacht de aard. [2]

Ook in een gerechtelijke procedure is er een mogelijkheid tot kwijtschelding. Deze optie staat enkel open indien andere maatregelen niet volstaan om de schuldenaar in staat te stellen zijn schulden te betalen.[3] Men moet namelijk eerst overgaan tot uitstel of herschikking van betaling van de schulden in hoofdsom, interesten en kosten, een eventuele vermindering van de conventionele of wettelijke rentevoet en een gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van moratoire intresten, vergoedingen en kosten. [4] Indien dit geen oplossing biedt, kan worden overgegaan tot elke andere gedeeltelijke kwijtschelding van schulden ingeval van naleving van de procedurevoorschriften.[5]

Toch worden een aantal schulden uitgesloten van de kwijtschelding. Het gaat hierbij om onderhoudsgelden, schulden die een schadevergoeding inhouden ten gevolge van door een misdrijf veroorzaakte lichamelijke schade en de schulden van een gefailleerde die overblijven na het sluiten van het faillissement.[6]

Onderhoudsgelden kunnen in geen geval worden kwijtgescholden. Dit geldt zowel t.a.v. onderhoudsgerechtigden, als t.a.v. de Dienst voor alimentatievorderingen (DAVO) die over dezelfde rechten, vorderingen en waarborgen beschikken.[7]

Omtrent de penale boetes was er de voorbije jaren heel wat discussie. Middels een arrest van het Hof van Cassatie van 2016 werd hiermee komaf gemaakt. Het Hof stelt dat de kwijtschelding geen betrekking kan hebben op schulden als gevolg van de veroordeling tot een penale boete, ongeacht het feit dat deze categorie niet wordt vermeld in de lijst van niet-kwijtscheldbare schulden.[8] Het is wel mogelijk om beroep te doen op het koninklijk genaderecht van artikel 110 van de Grondwet waarbij de Koning het recht heeft om de uitgesproken straffen kwijt te schelden of te verminderen.

Als blijkt dat geen enkele minnelijke of gerechtelijke aanzuiveringsregeling mogelijk is, omdat de schuldenaar over onvoldoende middelen beschikt, kan worden overgegaan tot de totale kwijtschelding van de schulden. Dit kan gepaard gaan met eventuele begeleidingsmaatregelen en gebeurt steeds onder voorbehoud van beter fortuin binnen 5 jaar na de beslissing.[9] Tot slot kan de schuldeiser uiteraard steeds de regeling doen herroepen binnen de 5 jaar zo er in hoofde van de schuldenaar sprake is van bedrieglijke handelingen die de schuldeisers tot nadeel strekken.[10]

Moest u nog vragen hebben, aarzel niet om onze specialisten ter zake te contacteren:  [email protected]

 

[1] Art. 1675/3 Ger.W.

[2] Art. 1675/10, §3bis Ger.W.

[3] Art. 1675/13, §1 Ger.W.

[4] Art. 1675/12, §1 Ger.W.

[5] Art. 1675/13, §1 Ger.W.

[6] Art. 1675/13, §3 Ger.W.

[7] Art. 16, §3 Wet 21 februari 2003 tot oprichting van een Dienst voor alimentatievorderingen bij de FOD Financiën (1), BS 28 maart 2003, 15784.

[8] Cass. 21 november 2016, S.16.0001.N.

[9] Art. 1675/13bis Ger.W.

[10] Art. 1675/15, §2 Ger.W.

 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L’annulation des dettes dans le cadre du règlement collectif de dettes

 

Le règlement collectif de dettes vise à réparer la situation financière du débiteur afin de lui permettre de régler ses dettes et de vivre dignement.

Ceci se fait par la voie d’un plan de règlement amiable ou bien par un plan de règlement judiciaire, dans le cas où un accord entre les créanciers n’est pas possible.[1]

Un plan de règlement amiable permet aux parties de convenir d’un accord sur les dettes. Les parties peuvent convenir que certaines dettes seront acquittées, soit partiellement, soit intégralement et ce, quelle que soit l’origine de la dette.[2]

L’annulation des dettes est également possible par un plan de règlement judiciaire mais uniquement si aucune autre mesure ne permet au débiteur de payer ses dettes.[3]

D’abord, il faut vérifier si un report ou un rééchelonnement du paiement des dettes en principal, intérêts et frais, une réduction du taux d’intérêt conventionnel au taux d’intérêt légal, une remise de dettes totale ou partielle des intérêts moratoires, de l’indemnité et des frais est possible.[4]

Si ces différentes mesures ne permettent pas d’atteindre l’objectif visé par le règlement collectif de dettes, il peut procéder à toute autre remise partielle de dettes si les modalités procédurales sont respectées.[5]

Néanmoins, certaines dettes sont exclues de l’annulation : les dettes alimentaires, les dettes constituées d’indemnités accordées pour la réparation d’un préjudice corporel causé par une infraction et les dettes d’un failli subsistant après la clôture de la faillite.[6]

Les dettes alimentaires ne peuvent en aucun cas être annulées et ce, ni vis-à-vis des créanciers d’aliments, ni vis-à-vis du Service des créances alimentaires disposant des mêmes droits, actions et garanties.[7]

Précédemment, il y avait beaucoup de discussions au sujet des amendes pénales. La Cour de Cassation a tranché la question dans un arrêt de 2016. La Cour dit que l’annulation ne peut pas porter sur des dettes relatives à des amendes pénales, même si cette catégorie ne fait pas partie de la liste des dettes n’étant pas annulables. [8]

Il est néanmoins possible d’invoquer la demande en grâce royale prévue à     l’article 110 de la Constitution, ce qui donne le droit au Roi de remettre ou de diminuer les peines prononcées par les juges.

S’il apparaît qu’aucun plan de règlement amiable ou judiciaire n’est réalisable puisque le débiteur ne dispose pas de ressources suffisantes, on peut procéder à l’annulation totale des dettes.

L’annulation peut être assortie de mesures d’accompagnement mais toujours sous réserve d’un retour à meilleure fortune dans les cinq années suivant la décision.[9] Finalement, si le débiteur a commis des actions frauduleuses qui portent préjudice aux créanciers, ceux-ci ont le droit de demander de révoquer la décision endéans les cinq années[10]

 

[1] Art. 1675/3 C.J.

[2] Art. 1675/10, §3bis C.J.

[3] Art. 1675/13, §1 C.J.

[4] Art. 1675/12, §1 C.J.

[5] Art. 1675/13, §1 C.J.

[6] Art. 1675/13, §3 C.J.

[7] Art. 16, §3 Loi créant un Service des créances alimentaires au sein du SPF Finances, MB 28 mars 2003, 15784.

[8] Cass. 21 novembre 2016, S.16.0001.N.

[9] Art. 1675/13bis C.J.

[10] Art. 1675/15, §2 C.J.